Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

barbarae N F

  • 1 barbara

    foreign/barbarian woman; kind of plaster; plaster applied to raw wounds (L+S)

    Latin-English dictionary > barbara

  • 2 quicunque

    quīcumque (quīcunque), quaecumque (quaecunque), quodcumque (quodcunque)    - tmèse qua re cumque Cic. Div. 2, 7 ; quod ad cumque genus Cic. Leg. 2, 46 ; quam se cumque in partem Cic. de Or. 3, 60 II arch. quescumque plur. Cato, d. Prisc. p. 960. [st1]1 [-] relatif quel... que...    - quicumque transiliet moenia mea peribit, Liv.: quiconque franchira mes murailles périra.    - quicumque is est, Cic. Fam. 10, 31, 8: quel qu'il soit.    - quaecumque mihi proponetur fortuna, subeatur, Cic. Cat. 4, 2: quelle que soit la destinée qui m'attende, je suis prêt à la supporter.    - hoc praeceptum, cujuscumque est... Cic. Lael. 60: ce précepte, quel qu'en soit l'auteur...    - ad id, quodcumque decebit, accommodare orationem, Cic. de Or. 123, approprier le discours à tout ce que demanderont les bienséances.    - quaecumque... possunt Cic. de Or. 2, 5: tout ce qui peut...    - quicumque nati sunt, Cic. Har. 49: tous ceux qui ont vu le jour.    - quoscumque audivi, quacumque potui ratione, placavi, Cic. Q. 1, 24: tous ceux que j'ai entendus, je les ai calmés par tous les moyens que j'ai pu.    - quodcumque militum contrahere poteritis, Pomp. d. Att. 8, 12 a, 4: tout ce que vous pourrez réunir de soldats.    - sic peribit quaecumque Romana lugebit hostem: ainsi périra toute Romaine qui pleurera un ennemi.    - quoscumque adit ad suam sententiam perducit: il range à son avis tous ceux qu'il rencontre.    - di duint tibi quaecumque optes, Plaut. Trin. 436: que les dieux t'accordent tout ce que tu souhaites ! [st1]2 [-] indéfini n'importe quel.    - quorumcumque generum, Cic. Tim. 14: de n'importe quels genres.    - quamcumque in partem, Cic. Att. 3, 21: dans n'importe quel sens.    - locupletare aliquem quacumque ratione, Cic. Off. 1, 43: enrichir qqn par tous les moyens possibles.    - qui quacumque de causa ad eos venerunt, ab injuria prohibent: ceux qui, pour une raison quelconque, viennent vers eux sont à l'abri de la violence.    - quae sanari poterunt, quacumque ratione sanabo, Cic. Cat. 2, 5, 11: les plaies qui pourront être guéries, je les guérirai à tout prix.    - quacumque condicione: à n'importe quelle condition.    - cuicumque, nedum parenti, defensionem tribuendam, Tac. An. 13, 20, 3: n'importe qui, et surtout une mère, devait avoir le droit de se défendre.    - cuicumque mortalium, nedum veteri et provido duci, barbarae astutiae patuissent, Tac. An. 13, 38, 2: tout mortel, et surtout un général vieux et prudent, eût éventé cette ruse barbare.    - cf. Cic. Nat. 2, 164 ; de Or. 1, 51; Q. 2, 8, 1.
    * * *
    quīcumque (quīcunque), quaecumque (quaecunque), quodcumque (quodcunque)    - tmèse qua re cumque Cic. Div. 2, 7 ; quod ad cumque genus Cic. Leg. 2, 46 ; quam se cumque in partem Cic. de Or. 3, 60 II arch. quescumque plur. Cato, d. Prisc. p. 960. [st1]1 [-] relatif quel... que...    - quicumque transiliet moenia mea peribit, Liv.: quiconque franchira mes murailles périra.    - quicumque is est, Cic. Fam. 10, 31, 8: quel qu'il soit.    - quaecumque mihi proponetur fortuna, subeatur, Cic. Cat. 4, 2: quelle que soit la destinée qui m'attende, je suis prêt à la supporter.    - hoc praeceptum, cujuscumque est... Cic. Lael. 60: ce précepte, quel qu'en soit l'auteur...    - ad id, quodcumque decebit, accommodare orationem, Cic. de Or. 123, approprier le discours à tout ce que demanderont les bienséances.    - quaecumque... possunt Cic. de Or. 2, 5: tout ce qui peut...    - quicumque nati sunt, Cic. Har. 49: tous ceux qui ont vu le jour.    - quoscumque audivi, quacumque potui ratione, placavi, Cic. Q. 1, 24: tous ceux que j'ai entendus, je les ai calmés par tous les moyens que j'ai pu.    - quodcumque militum contrahere poteritis, Pomp. d. Att. 8, 12 a, 4: tout ce que vous pourrez réunir de soldats.    - sic peribit quaecumque Romana lugebit hostem: ainsi périra toute Romaine qui pleurera un ennemi.    - quoscumque adit ad suam sententiam perducit: il range à son avis tous ceux qu'il rencontre.    - di duint tibi quaecumque optes, Plaut. Trin. 436: que les dieux t'accordent tout ce que tu souhaites ! [st1]2 [-] indéfini n'importe quel.    - quorumcumque generum, Cic. Tim. 14: de n'importe quels genres.    - quamcumque in partem, Cic. Att. 3, 21: dans n'importe quel sens.    - locupletare aliquem quacumque ratione, Cic. Off. 1, 43: enrichir qqn par tous les moyens possibles.    - qui quacumque de causa ad eos venerunt, ab injuria prohibent: ceux qui, pour une raison quelconque, viennent vers eux sont à l'abri de la violence.    - quae sanari poterunt, quacumque ratione sanabo, Cic. Cat. 2, 5, 11: les plaies qui pourront être guéries, je les guérirai à tout prix.    - quacumque condicione: à n'importe quelle condition.    - cuicumque, nedum parenti, defensionem tribuendam, Tac. An. 13, 20, 3: n'importe qui, et surtout une mère, devait avoir le droit de se défendre.    - cuicumque mortalium, nedum veteri et provido duci, barbarae astutiae patuissent, Tac. An. 13, 38, 2: tout mortel, et surtout un général vieux et prudent, eût éventé cette ruse barbare.    - cf. Cic. Nat. 2, 164 ; de Or. 1, 51; Q. 2, 8, 1.
    * * *
        Quicunque, quaecunque, quodcunque. Cic. Quiconque, Quelconque, Chascun.
    \
        Ciceronem cuicunque eorum fortiter opposuerim. Quintil. A chascun d'eulx, Auquel d'eulx que ce soit.
    \
        Quicunque, geminatum. Cic. Quoscunque de te queri audiui, quacunque potui ratione placaui. Touts ceulx que j'ay ouy qui se plaignoyent de toy, Touts ceulx qui, etc.
    \
        Quodcunque militum contrahere poteritis, contrahatis. Cic. Tout ce que vous pourrez amasser de gents de guerre.
    \
        Quicunque in dicendo sumus. Cic. Tels que nous sommes.
    \
        Quicunque sal. Plin. De toute sorte, Quel qu'il soit.
    \
        Quaecunque mens illa fuit, Gabinii fuit. Cic. Quelle quelle ait esté.
    \
        Illa ipsa facultate, quancunque habet, etc. Cicero. Telle que tu has.
    \
        Vos in omni fortuna quaecunque erit oblata, complectar. Cic. Quelque fortune qui vous puisse advenir.

    Dictionarium latinogallicum > quicunque

  • 3 amplus

    amplus, a, um, Adi. m. Compar. u. Superl., umfangreich, weit, geräumig, ansehnlich, groß (Ggstz. exiguus, parvus), I) eig.: a) dem äußern Umfange, dem innern Raume nach, cella, Varr. fr.: curia, domus, Cic.: cubiculum amplum, amplissimum, Plin. ep.: corpore amplo et robusto, Suet.: amplissimi corporis (canis), Col.: quanto est res amplior et quo latior est, Lucr. – v. leb. Wesen, amplus, rubicundo colore et spectu protervo ferox, Pacuv. tr. 147: ampla capra (Ggstz. parva), Varr. r.r. 2, 1, 14: ampla sus (Ggstz. exilis), ibid. 2, 4, 4: species barbarae mulieris humanā amplior, Suet. Claud. 1, 2. – b) viel umfassend an Zahl, Menge, Höhe, Länge, Zeitdauer usw., wie unser groß, ansehnlich, reichlich, bedeutend, ausgedehnt, ausgebreitet, pecunia amplissima, Cic.: ampliores copiae, Caes.: amplior exercitus, Suet.: numerus amplior, Sall.: amplissima dies horarum quindecim, der längste Tag, Plin. – Auch im Compar. neutr. amplius subst. (nicht zu verwechseln mit dem Adv. amplius, w.s.), mehr, Größeres, non daturus sum amplius, Cic.: imponebat amplius, quam ferre possent, Cic.: u.m. folg. Genet., noch mehr, nescio an amplius negotii mihi contrahatur, Cic. – II) übtr.: a) übh. intensiv, dem Umfang nach, groß, bedeutend, occasio, Cic.: amplior potentia, Plin.: amplissimi effectus, Plin. – od. der innern Kraft nach, stark, mächtig, heftig, amplior morbus, Ter.: pro viribus amplis, ihrer Gewaltkraft gemäß, Lucr.: ampla spes, Sall.: irae ampliores, Ter.: hominum clamor, tubarum sonus... amplior quam editur resonare solet, Iustin. – b) groß dem äußern Glanze od. dem innern Gehalte nach, großartig, glänzend, herrlich, glanzvoll, ehrenvoll, praemia, Cic.: res gestae, Cic.: funus, triumphus, Nep.: amplissima verba, Cic.: u. so amplum est, »es ist ehrenvoll«, Liv.: amplum Tuscis ratus, für die Tusker darin eine Ehre findend, Liv.: quia tibi amplum et gloriosum esse censes, Liv. – c) groß der Geltung bei andern u. der äußern hohen Stellung nach, hoch, hochgestellt, hochgeehrt, angesehen, in hohem Ansehen stehend, ausgezeichnet, homo virtute cognitā et spectatā fide amplissimus, Cic.: amplae et honestae familiae, Cic.: amplissimo genere natus, Caes.: amplissimi cives, Caes.: amplissimi viri (Ggstz. homines humiles), Balb. et Opp. in Cic. ep.: subst., cuiusque aetatis amplissimi, die Angesehensten, Caes. – neutr. compar. subst., ego (ero) aedilis, hoc est paulo amplius quam privatus, Cic.: ampliora humano fastigio, für den Gipfel menschlicher Hoheit zu hohe Ehrenbezeigungen, Suet. – u. amplissimus als Titel für hohe Staatswürden (Konsuln, Senatoren, Dezemvirn usw., Priesterkollegien), etwa erlaucht, collegium decemvirale, Cic.: honor, das Konsulat, Cic.: ordo, der Senatorenstand, Plin. ep.: aber amplissimorum ordinum viri delecti, aus dem Stande od. Range der Senatoren, Ritter u. Tribuni ärarii, Cic.: amplissimi sacerdotii collegium, Cic. – / Compar. im Abl. Sing. gew. ampliore; aber ampliori, Corp. inscr. Lat. 5, 4020.

    lateinisch-deutsches > amplus

  • 4 appellatio

    appellātio, ōnis, f. (1. appello), das Antönen, I) mit Worten, das Ansprechen, die Ansprache, Anrede, 1) im allg., Caes. b. c. 2, 28, 2. – 2) insbes., als publiz. t. t., die Berufung, Appellation, tribunorum, an die Tribunen, Cic.: ad populum, Plin.: ut omnes appellationes a iudicibus ad senatum fierent, Suet. – II) mit Lauten, 1) die Aussprache, litterarum, Cic. u. Quint. – meton., das Substantiv, Quint. 9, 3, 9; vgl. 1, 4, 20. – 2) das Benennen, die Benennung, neque nominum ullorum inter eos appellatio est, sie nennen sich untereinander nicht mit Namen, Plin. 5, 45; vgl. Quint. 7, 9, 2. – meton. = nomen, die Benennung, der Name, Titel, inanis, Cic.: imperatoria, der Titel »Imperator«, Vell.: alqm Caesaris appellatione donare, Capit.: alqm patris appellatione salutare, jmd. »Vater« anreden, Plin.: Plur., regum appellationes, Cic. de domo 129: ignobiles ac barbarae appellationes, Plin.: quod multiplex colorum facies, appellationes autem incertae et exiguae forent, Gell. – insbes., der Titel einer Schrift, hoc opusculum nec materiā amoenum est nec appellatione iucundum, Auson. parent. praef. p. 28 Peiper. – u. ein bloßer Name = nichts Sicheres, nihil esse rem publicam, appellationem modo sine corpore ac specie, Caes. bei Suet. Caes. 77, 1.

    lateinisch-deutsches > appellatio

  • 5 barbarus

    barbarus, a, um (βάρβαρος), I) ausländisch, fremd, u. subst. der Ausländer, der Fremde, der Barbar, dem griech. u. röm. Sitte fremd war, a) im allg., hospes, Plaut.: servi agrestes et barbari, Cic.: reges, Hor.: barbara (puella) sermone est? was für Kauderwelsch redet sie? Ov. – subst.: α) barbarī, ōrum, m., Barbaren, barbari quidam et immanes (Ggstz. Graeci homines), Cic. – β) barbarum, ī, n., αα) das schwarze Pflaster, Cels. 5, 19, 1; 5, 26, 23: bei Scrib. 207 barbara gen. Vgl. Scheller Übers. des Celsus Bd. 2. S. 47. Amm. 145. – ββ) die Sitte-, Art (Weise) der Barbaren, nur in barbarum, Tac. ann. 6, 42; hist. 5, 2. – b) insbes., von einem bestimmten Volke: α) im Munde eines Griechen od. im Ggstz. zum Griechischen, barbarisch = italisch, römisch, lateinisch, poëta (d.i. Nävius), Plaut.: tantum barbaris casibus Graecam litteram (Φ) adhibere, Cic.: u. so im Munde eines Mazedoniers, cum barbaris aeternum omnibus Graecis bellum est eritque, Liv.: u. im Ggstz. zu Pontus, barbarus hic ego sum, quia non intellegor ulli, Ov. – β) für phrygisch, carmen, Hor.: buxus, Val. Flacc. – γ) für persisch, Perser (da seit den Perserkriegen die Perser die verhaßtesten Feinde der Griechen waren), Nep. u. Curt.: u. κατ' εξ. barbarus vom König der Perser, Nep. Them. 4, 5 u.a.: u. von einem hohen pers. Beamten, Nep. Ages. 3, 1. – δ) endlich übh. für jedes feindliche, nichtgriechische od. nichtröm. Volk, s. Dähne Nep. Milt. 7, 1: einmal sogar von einer griech. Völkerschaft (den Dassaretiern), Liv. 31, 33, 5 (während die Römer sonst nicht barbarus von Griechen gebrauchen). – II) meton., barbarisch, A) geistig roh, ungebildet, unkultiviert, qui aliis inhumanus ac barbarus, isti uni commodus ac disertus videretur, Cic.: homines barbari atque imperiti, Caes. – Compar., non sunt illa (scripta) suo barbariora loco, Ov. trist. 5, 1, 72. – B) = moralisch roh, ungeschlacht, ungeschliffen, wild, hart, gentes immanitate barbarae, Cic.: homines feri ac barbari, Caes.: immanis ac barbara consuetudo hominum immolandorum, Cic.: mos barb., Hor. – Compar., sacra suo facio barbariora loco, Ov. ex Pont. 3, 2, 78. – Vgl. (no. A u. B verb.) neque tam barbari linguā et natione illi, quam tu naturā et moribus, Cic. Verr. 4, 112. – / Griech. Nbf. barbaros (Femin.) Charis. p. 265, 8 u. 10. Consent. (V) 386, 21 (wo barbaros lexis).

    lateinisch-deutsches > barbarus

  • 6 bellicosus

    bellicōsus, a, um, Adi. m. Compar. u. Superl. (bellicus), kriegerisch, streitbar (Ggstz. imbellis), ipse acer, bellicosus; at is, quem petebat, quietus, imbellis, Sall.: homines, Caes.: gentes immanes et barbarae et bellicosae, Cic.: bellicosiores eā tempestate erant (Gallograeci), Liv.: Suevorum gens est bellicosissima omnium Germanorum, Caes.: bellicosissimae nationes, Caes.: duae bellicosissimae provinciae, Caes. – übtr., differre sibi consulatum in bellicosiorem annum, ein kriegerisches, kriegsreicheres J., Liv. (vgl. den Ggstz. ne prorsus imbellem annum agerent, Liv.): quod multo bellicosius fuerit, was weit mehr kriegerischen Sinn verrate, Liv.

    lateinisch-deutsches > bellicosus

  • 7 lateo

    lateo, tuī, ēre (verwandt mit λανθάνω, λήθω), I) verborgen-, versteckt sein, -liegen, sich verborgen (versteckt) halten, 1) im allg.: in occulto, Cic.: in obscuro (bildl., v. der Wahrheit), Lact.: abdite, Cic.: clam, Ov.: domi, Quint.: in silvis abditos latere, Caes.: virtutem latere in tenebris, Cic.: latet anguis in herba, Verg.: navis latet portu, Hor.: sub arcis, sub lectis latentes, Plaut.: intra muros, Iustin.: inter ultimam confluentium ad Caesarem turbam, Vell.: pone se (bildl.), sich selbst im Lichte stehen, Plaut.: poet., latet sub classibus aequor, ist mit Schiffen bedeckt, Verg.: portus latet, ist sicher vor den Winden, Verg. – 2) insbes., a) = sich versteckt halten, um nicht vor Gericht zu erscheinen usw., Cic. Quinct. 74. – b) = verborgen-, im stillen-, ohne Amt leben, bene qui latuit, bene vixit, Ov. trist. 3, 4, 25. – II) übtr.: 1) verborgen sein, sich bergen, ibi scelus quoque latere inter tot flagitia putatote, Cic. Rosc. Am. 118. – 2) geborgen sein = sicher sein vor dem Unglücke usw., in tutela ac praesidio bellicae virtutis, Cic. Mur. 22: sub umbra Romanae amicitiae, Liv. 34, 9, 10: u. so Phaedr. 4, 5, 13. – 3) verborgen-, unbekannt sein, a) absol.: cum laterent hae partes (Galliae) ut barbarae, Amm. 15, 11, 1: earum causarum, quae non sunt constantes, aliae sunt perspicuae, aliae latent, Cic. top. 63. – b) latet alqm od. alci, es ist jmdm. etwas verborgen, -unbekannt, -ein Geheimnis, α) latet alqm, m. Subst. als Subj., semen duplex, unum quod latet nostrum sensum, alterum, quod apertum (est), Varro: sed res Eumenem non latuit, Iustin.: sed res Annibalem non diu latuit, Iustin.: nec latuere doli fratrem Iunonis, Verg.: nil illum, toto quod fit in orbe, latet, Ov.: non enim doctissimum hominem latuit, Augustin.: cuius nomen nos usque in illam horam latuit, Augustin. – od. m. Acc. u. Infin., latet plerosque siderum ignes esse, qui etc., Plin. 2, 82. – β) latet alci mit Subst. als Subj., quae (vis et potestas) et oculis et auribus latere soleant, Varro LL.: ubi nobis haec auctoritas tam diu tanta latuit? Cic.: visu carenti magna pars veri latet, Sen. poët. – mit u. ohne Subst. als Subjekt u. m. folg. indir. Fragesatz, quae tantum accenderit ignem, causa latet, Verg.: neque diu latuit aut quid non impetrando passuri fuissemus aut quid impetrando profecti essemus, Vell.: sed ›temo‹ unde et cur dicatur, latet, Varro LL.: id quā ratione consecutus sit, latet, Nep. Vgl. Gronov Iustin. 13, 8, 6 (wo die Stellen aus Cicero zu streichen sind). Korte Lucan. 1, 419. Gronov Sen. Oedip. 295.

    lateinisch-deutsches > lateo

  • 8 peramicus

    per-amīcus, a, um, sehr befreundet, quae, (gentes barbarae) sibi mutuo peramicae sunt Auct. itin. Alex. 22 (56).

    lateinisch-deutsches > peramicus

  • 9 sanguinarius

    sanguinārius, a, um (sanguis), I) zum Blute gehörig, Blut-, herba s. = herba sanguinalis (s. sanguinālis), Colum. u. Plin. – II) bildl., blutgierig, blutdürstig, iuventus, Cic.: imperator, Eutr.: barbarae ac ferae et s. gentes, Hieron.: s. sententia, Plin. ep.: temeritas Diocletiani, Eutr.: Tarquinius Superbus nuntium illum saevum atque sanguinarium filio remisit ex horto, Plin. 19, 50.

    lateinisch-deutsches > sanguinarius

  • 10 superstitio

    superstitio, ōnis, f. (superstes), die ängstliche Scheu vor dem, was über den gewöhnlichen Volksglauben hinausgeht; dah. I) die ängstliche, dah. auch abergläubische Scheu, die abergläubische Besorgnis, der Wahnglaube, Aberglaube, auch die religiöse Schwärmerei, der Fanatismus, 1) eig.: anilis, Cic.: muliebris aut anilis, Lact.: superstitiones paene aniles, Cic.: magicae superstitiones, Tac.: capti quādam superstitione animi, Liv.: victi superstitione animi, Liv.: anili superstitione obligari (verfallen), Cic.: huic barbarae superstitioni resistere, Cic.: superstitionem tollere, Cic.: superstitionem alci excutere, Sen.: superstitione liberari, Cic.: superstitione imoui, Cic.: eā superstitione infici (angesteckt werden), Tac. – übtr., superstitione quādam virtutis (ängstliche, heilige Scheu vor der T.) teneri, Sen.: so auch superstitione praeceptorum (vor den Lehren) contra rationem causae trahi, Quint. – 2) meton.: a) der ängstlich bindende Eidschwur, Verg. Aen. 12, 817. – b) die heilige Scheu, die etw. einflößt, die Heiligkeit, templi, Iustin. 39, 3, 9. – II) die Heilighaltung, Verehrung der Gottheit, der Gottesdienst, der Kultus, die äußere Religion, u. insofern sie dem Volksglauben gegenübersteht = die Afterreligion (vgl. Lact. 4, 28, 11 religio veri dei cultus est, superstitio falsi), privata superstitio geniti apud ipsos Herculis, Iustin.: quaenam illa superstitio, quod numen, interrogat, Tac.: superstitio Iudaica, Quint. u. ICt.: vana (der Isis), Suet. – im Plur. = religiöse nichtrömische Gebräuche, abergläubische Gebräuche (Zeremonien) u. als Inbegriff derselben = die Gottesverehrung, bes. der mystische, abergläubische Kultus, in superstitionibus atque cura deorum praecipua amnibus veneratio est, Iustin.: multi vetustis superstitionibus fidebant, Tac.: hostes operati superstitionibus, Liv.: novas superstitiones introducere (v. Sokrates), Quint.

    lateinisch-deutsches > superstitio

  • 11 amplus

    amplus, a, um, Adi. m. Compar. u. Superl., umfangreich, weit, geräumig, ansehnlich, groß (Ggstz. exiguus, parvus), I) eig.: a) dem äußern Umfange, dem innern Raume nach, cella, Varr. fr.: curia, domus, Cic.: cubiculum amplum, amplissimum, Plin. ep.: corpore amplo et robusto, Suet.: amplissimi corporis (canis), Col.: quanto est res amplior et quo latior est, Lucr. – v. leb. Wesen, amplus, rubicundo colore et spectu protervo ferox, Pacuv. tr. 147: ampla capra (Ggstz. parva), Varr. r.r. 2, 1, 14: ampla sus (Ggstz. exilis), ibid. 2, 4, 4: species barbarae mulieris humanā amplior, Suet. Claud. 1, 2. – b) viel umfassend an Zahl, Menge, Höhe, Länge, Zeitdauer usw., wie unser groß, ansehnlich, reichlich, bedeutend, ausgedehnt, ausgebreitet, pecunia amplissima, Cic.: ampliores copiae, Caes.: amplior exercitus, Suet.: numerus amplior, Sall.: amplissima dies horarum quindecim, der längste Tag, Plin. – Auch im Compar. neutr. amplius subst. (nicht zu verwechseln mit dem Adv. amplius, w.s.), mehr, Größeres, non daturus sum amplius, Cic.: imponebat amplius, quam ferre possent, Cic.: u.m. folg. Genet., noch mehr, nescio an amplius negotii mihi contrahatur, Cic. – II) übtr.: a) übh. intensiv, dem Umfang nach, groß, bedeutend, occasio, Cic.: amplior potentia, Plin.: amplissimi effectus, Plin. – od. der innern Kraft nach, stark,
    ————
    mächtig, heftig, amplior morbus, Ter.: pro viribus amplis, ihrer Gewaltkraft gemäß, Lucr.: ampla spes, Sall.: irae ampliores, Ter.: hominum clamor, tubarum sonus... amplior quam editur resonare solet, Iustin. – b) groß dem äußern Glanze od. dem innern Gehalte nach, großartig, glänzend, herrlich, glanzvoll, ehrenvoll, praemia, Cic.: res gestae, Cic.: funus, triumphus, Nep.: amplissima verba, Cic.: u. so amplum est, »es ist ehrenvoll«, Liv.: amplum Tuscis ratus, für die Tusker darin eine Ehre findend, Liv.: quia tibi amplum et gloriosum esse censes, Liv. – c) groß der Geltung bei andern u. der äußern hohen Stellung nach, hoch, hochgestellt, hochgeehrt, angesehen, in hohem Ansehen stehend, ausgezeichnet, homo virtute cognitā et spectatā fide amplissimus, Cic.: amplae et honestae familiae, Cic.: amplissimo genere natus, Caes.: amplissimi cives, Caes.: amplissimi viri (Ggstz. homines humiles), Balb. et Opp. in Cic. ep.: subst., cuiusque aetatis amplissimi, die Angesehensten, Caes. – neutr. compar. subst., ego (ero) aedilis, hoc est paulo amplius quam privatus, Cic.: ampliora humano fastigio, für den Gipfel menschlicher Hoheit zu hohe Ehrenbezeigungen, Suet. – u. amplissimus als Titel für hohe Staatswürden (Konsuln, Senatoren, Dezemvirn usw., Priesterkollegien), etwa erlaucht, collegium decemvirale, Cic.: honor, das Konsulat, Cic.: ordo, der Senatorenstand, Plin. ep.: aber
    ————
    amplissimorum ordinum viri delecti, aus dem Stande od. Range der Senatoren, Ritter u. Tribuni ärarii, Cic.: amplissimi sacerdotii collegium, Cic. – Compar. im Abl. Sing. gew. ampliore; aber ampliori, Corp. inscr. Lat. 5, 4020.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > amplus

  • 12 appellatio

    appellātio, ōnis, f. (1. appello), das Antönen, I) mit Worten, das Ansprechen, die Ansprache, Anrede, 1) im allg., Caes. b. c. 2, 28, 2. – 2) insbes., als publiz. t. t., die Berufung, Appellation, tribunorum, an die Tribunen, Cic.: ad populum, Plin.: ut omnes appellationes a iudicibus ad senatum fierent, Suet. – II) mit Lauten, 1) die Aussprache, litterarum, Cic. u. Quint. – meton., das Substantiv, Quint. 9, 3, 9; vgl. 1, 4, 20. – 2) das Benennen, die Benennung, neque nominum ullorum inter eos appellatio est, sie nennen sich untereinander nicht mit Namen, Plin. 5, 45; vgl. Quint. 7, 9, 2. – meton. = nomen, die Benennung, der Name, Titel, inanis, Cic.: imperatoria, der Titel »Imperator«, Vell.: alqm Caesaris appellatione donare, Capit.: alqm patris appellatione salutare, jmd. »Vater« anreden, Plin.: Plur., regum appellationes, Cic. de domo 129: ignobiles ac barbarae appellationes, Plin.: quod multiplex colorum facies, appellationes autem incertae et exiguae forent, Gell. – insbes., der Titel einer Schrift, hoc opusculum nec materiā amoenum est nec appellatione iucundum, Auson. parent. praef. p. 28 Peiper. – u. ein bloßer Name = nichts Sicheres, nihil esse rem publicam, appellationem modo sine corpore ac specie, Caes. bei Suet. Caes. 77, 1.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > appellatio

  • 13 barbarus

    barbarus, a, um (βάρβαρος), I) ausländisch, fremd, u. subst. der Ausländer, der Fremde, der Barbar, dem griech. u. röm. Sitte fremd war, a) im allg., hospes, Plaut.: servi agrestes et barbari, Cic.: reges, Hor.: barbara (puella) sermone est? was für Kauderwelsch redet sie? Ov. – subst.: α) barbarī, ōrum, m., Barbaren, barbari quidam et immanes (Ggstz. Graeci homines), Cic. – β) barbarum, ī, n., αα) das schwarze Pflaster, Cels. 5, 19, 1; 5, 26, 23: bei Scrib. 207 barbara gen. Vgl. Scheller Übers. des Celsus Bd. 2. S. 47. Amm. 145. – ββ) die Sitte-, Art (Weise) der Barbaren, nur in barbarum, Tac. ann. 6, 42; hist. 5, 2. – b) insbes., von einem bestimmten Volke: α) im Munde eines Griechen od. im Ggstz. zum Griechischen, barbarisch = italisch, römisch, lateinisch, poëta (d.i. Nävius), Plaut.: tantum barbaris casibus Graecam litteram (Φ) adhibere, Cic.: u. so im Munde eines Mazedoniers, cum barbaris aeternum omnibus Graecis bellum est eritque, Liv.: u. im Ggstz. zu Pontus, barbarus hic ego sum, quia non intellegor ulli, Ov. – β) für phrygisch, carmen, Hor.: buxus, Val. Flacc. – γ) für persisch, Perser (da seit den Perserkriegen die Perser die verhaßtesten Feinde der Griechen waren), Nep. u. Curt.: u. κατ' εξ. barbarus vom König der Perser, Nep. Them. 4, 5 u.a.: u. von einem hohen pers. Beamten, Nep. Ages. 3, 1. – δ)
    ————
    endlich übh. für jedes feindliche, nichtgriechische od. nichtröm. Volk, s. Dähne Nep. Milt. 7, 1: einmal sogar von einer griech. Völkerschaft (den Dassaretiern), Liv. 31, 33, 5 (während die Römer sonst nicht barbarus von Griechen gebrauchen). – II) meton., barbarisch, A) geistig roh, ungebildet, unkultiviert, qui aliis inhumanus ac barbarus, isti uni commodus ac disertus videretur, Cic.: homines barbari atque imperiti, Caes. – Compar., non sunt illa (scripta) suo barbariora loco, Ov. trist. 5, 1, 72. – B) = moralisch roh, ungeschlacht, ungeschliffen, wild, hart, gentes immanitate barbarae, Cic.: homines feri ac barbari, Caes.: immanis ac barbara consuetudo hominum immolandorum, Cic.: mos barb., Hor. – Compar., sacra suo facio barbariora loco, Ov. ex Pont. 3, 2, 78. – Vgl. (no. A u. B verb.) neque tam barbari linguā et natione illi, quam tu naturā et moribus, Cic. Verr. 4, 112. – Griech. Nbf. barbaros (Femin.) Charis. p. 265, 8 u. 10. Consent. (V) 386, 21 (wo barbaros lexis).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > barbarus

  • 14 bellicosus

    bellicōsus, a, um, Adi. m. Compar. u. Superl. (bellicus), kriegerisch, streitbar (Ggstz. imbellis), ipse acer, bellicosus; at is, quem petebat, quietus, imbellis, Sall.: homines, Caes.: gentes immanes et barbarae et bellicosae, Cic.: bellicosiores eā tempestate erant (Gallograeci), Liv.: Suevorum gens est bellicosissima omnium Germanorum, Caes.: bellicosissimae nationes, Caes.: duae bellicosissimae provinciae, Caes. – übtr., differre sibi consulatum in bellicosiorem annum, ein kriegerisches, kriegsreicheres J., Liv. (vgl. den Ggstz. ne prorsus imbellem annum agerent, Liv.): quod multo bellicosius fuerit, was weit mehr kriegerischen Sinn verrate, Liv.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > bellicosus

  • 15 lateo

    lateo, tuī, ēre (verwandt mit λανθάνω, λήθω), I) verborgen-, versteckt sein, -liegen, sich verborgen (versteckt) halten, 1) im allg.: in occulto, Cic.: in obscuro (bildl., v. der Wahrheit), Lact.: abdite, Cic.: clam, Ov.: domi, Quint.: in silvis abditos latere, Caes.: virtutem latere in tenebris, Cic.: latet anguis in herba, Verg.: navis latet portu, Hor.: sub arcis, sub lectis latentes, Plaut.: intra muros, Iustin.: inter ultimam confluentium ad Caesarem turbam, Vell.: pone se (bildl.), sich selbst im Lichte stehen, Plaut.: poet., latet sub classibus aequor, ist mit Schiffen bedeckt, Verg.: portus latet, ist sicher vor den Winden, Verg. – 2) insbes., a) = sich versteckt halten, um nicht vor Gericht zu erscheinen usw., Cic. Quinct. 74. – b) = verborgen-, im stillen-, ohne Amt leben, bene qui latuit, bene vixit, Ov. trist. 3, 4, 25. – II) übtr.: 1) verborgen sein, sich bergen, ibi scelus quoque latere inter tot flagitia putatote, Cic. Rosc. Am. 118. – 2) geborgen sein = sicher sein vor dem Unglücke usw., in tutela ac praesidio bellicae virtutis, Cic. Mur. 22: sub umbra Romanae amicitiae, Liv. 34, 9, 10: u. so Phaedr. 4, 5, 13. – 3) verborgen-, unbekannt sein, a) absol.: cum laterent hae partes (Galliae) ut barbarae, Amm. 15, 11, 1: earum causarum, quae non sunt constantes, aliae sunt perspicuae, aliae latent, Cic. top. 63. – b) latet alqm od. alci, es ist
    ————
    jmdm. etwas verborgen, -unbekannt, -ein Geheimnis, α) latet alqm, m. Subst. als Subj., semen duplex, unum quod latet nostrum sensum, alterum, quod apertum (est), Varro: sed res Eumenem non latuit, Iustin.: sed res Annibalem non diu latuit, Iustin.: nec latuere doli fratrem Iunonis, Verg.: nil illum, toto quod fit in orbe, latet, Ov.: non enim doctissimum hominem latuit, Augustin.: cuius nomen nos usque in illam horam latuit, Augustin. – od. m. Acc. u. Infin., latet plerosque siderum ignes esse, qui etc., Plin. 2, 82. – β) latet alci mit Subst. als Subj., quae (vis et potestas) et oculis et auribus latere soleant, Varro LL.: ubi nobis haec auctoritas tam diu tanta latuit? Cic.: visu carenti magna pars veri latet, Sen. poët. – mit u. ohne Subst. als Subjekt u. m. folg. indir. Fragesatz, quae tantum accenderit ignem, causa latet, Verg.: neque diu latuit aut quid non impetrando passuri fuissemus aut quid impetrando profecti essemus, Vell.: sed ›temo‹ unde et cur dicatur, latet, Varro LL.: id quā ratione consecutus sit, latet, Nep. Vgl. Gronov Iustin. 13, 8, 6 (wo die Stellen aus Cicero zu streichen sind). Korte Lucan. 1, 419. Gronov Sen. Oedip. 295.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > lateo

  • 16 peramicus

    per-amīcus, a, um, sehr befreundet, quae, (gentes barbarae) sibi mutuo peramicae sunt Auct. itin. Alex. 22 (56).

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > peramicus

  • 17 sanguinarius

    sanguinārius, a, um (sanguis), I) zum Blute gehörig, Blut-, herba s. = herba sanguinalis (s. sanguinalis), Colum. u. Plin. – II) bildl., blutgierig, blutdürstig, iuventus, Cic.: imperator, Eutr.: barbarae ac ferae et s. gentes, Hieron.: s. sententia, Plin. ep.: temeritas Diocletiani, Eutr.: Tarquinius Superbus nuntium illum saevum atque sanguinarium filio remisit ex horto, Plin. 19, 50.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > sanguinarius

  • 18 superstitio

    superstitio, ōnis, f. (superstes), die ängstliche Scheu vor dem, was über den gewöhnlichen Volksglauben hinausgeht; dah. I) die ängstliche, dah. auch abergläubische Scheu, die abergläubische Besorgnis, der Wahnglaube, Aberglaube, auch die religiöse Schwärmerei, der Fanatismus, 1) eig.: anilis, Cic.: muliebris aut anilis, Lact.: superstitiones paene aniles, Cic.: magicae superstitiones, Tac.: capti quādam superstitione animi, Liv.: victi superstitione animi, Liv.: anili superstitione obligari (verfallen), Cic.: huic barbarae superstitioni resistere, Cic.: superstitionem tollere, Cic.: superstitionem alci excutere, Sen.: superstitione liberari, Cic.: superstitione imoui, Cic.: eā superstitione infici (angesteckt werden), Tac. – übtr., superstitione quādam virtutis (ängstliche, heilige Scheu vor der T.) teneri, Sen.: so auch superstitione praeceptorum (vor den Lehren) contra rationem causae trahi, Quint. – 2) meton.: a) der ängstlich bindende Eidschwur, Verg. Aen. 12, 817. – b) die heilige Scheu, die etw. einflößt, die Heiligkeit, templi, Iustin. 39, 3, 9. – II) die Heilighaltung, Verehrung der Gottheit, der Gottesdienst, der Kultus, die äußere Religion, u. insofern sie dem Volksglauben gegenübersteht = die Afterreligion (vgl. Lact. 4, 28, 11 religio veri dei cultus est, superstitio falsi), privata superstitio geniti apud ipsos Her-
    ————
    culis, Iustin.: quaenam illa superstitio, quod numen, interrogat, Tac.: superstitio Iudaica, Quint. u. ICt.: vana (der Isis), Suet. – im Plur. = religiöse nichtrömische Gebräuche, abergläubische Gebräuche (Zeremonien) u. als Inbegriff derselben = die Gottesverehrung, bes. der mystische, abergläubische Kultus, in superstitionibus atque cura deorum praecipua amnibus veneratio est, Iustin.: multi vetustis superstitionibus fidebant, Tac.: hostes operati superstitionibus, Liv.: novas superstitiones introducere (v. Sokrates), Quint.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > superstitio

  • 19 bellicosus

    bellĭcōsus ( duellĭc-), a, um, adj. [bellicus], warlike, martial, valorous (mostly poet.; usu. of personal subjects; cf.

    bellicus): gentes immanes et barbarae et bellicosae,

    Cic. Prov. Cons. 13, 33:

    bellicosissimae nationes,

    id. Imp. Pomp. 10, 28; id. Fam. 5, 11, 3; Caes. B. G. 1, 10; 4, 1; Sall. J. 18, 12; Nep. Ham. 4, 1; Hor. C. 2. 11, 1;

    3, 3, 57: provincia,

    Caes. B. C. 1, 85; Quint. 1, 10, 20:

    civitas,

    Suet. Gram. 1:

    fortissimus quisque ac bellicosissimus,

    Tac. G. 15. — Comp., Liv. 37, 8, 4.— Trop.:

    quod multo bellicosius erat Romanam virtutem ferociamque cepisse, i. e. fortius,

    Liv. 9, 6, 13:

    bellicosior annus,

    a more warlike year, id. 10, 9, 10 (cf. the opp. imbellis annus, id. 10, 1, 4).— Adv. not in use.

    Lewis & Short latin dictionary > bellicosus

  • 20 cado

    cădo, cĕcĭdi, cāsum, 3 ( part. pres. gen. plur. cadentūm, Verg. A. 10, 674; 12, 410), v. n. [cf. Sanscr. çad-, to fall away].
    I.
    Lit.
    A.
    In an extended sense, to be driven or carried by one ' s weight from a higher to a lower point, to fall down, be precipitated, sink down, go down, sink, fall (so mostly poet.; in prose, in place of it, the compounds decĭdo, occĭdo, excĭdo, etc.; cf. also ruo, labor;

    opp. surgo, sto): tum arbores in te cadent,

    Plaut. Men. 2, 3, 25: (aves) praecipites cadunt in terram aut in aquam, fall headlong to the earth or into the water, Lucr. 6, 745; cf. id. 6, 828;

    imitated by Verg.: (apes) praecipites cadunt,

    Verg. G. 4, 80:

    nimbus, Ut picis e caelo demissum flumen, in undas Sic cadit, etc.,

    Lucr. 6, 258:

    cadit in terras vis flammea,

    id. 2, 215; so with in, id. 2, 209; 4, 1282; 6, 1006; 6, 1125; Prop. 4 (5), 4, 64:

    in patrios pedes,

    Ov. F. 2, 832.—With a different meaning:

    omnes plerumque cadunt in vulnus,

    in the direction of, towards their wound, Lucr. 4, 1049; cf.:

    prolapsa in vulnus moribunda cecidit,

    Liv. 1, 58, 11:

    cadit in vultus,

    Ov. M. 5, 292:

    in pectus,

    id. ib. 4, 579.—Less freq. with ad:

    ad terras,

    Plin. 2, 97, 99, § 216:

    ad terram,

    Quint. 5, 10, 84.—The place from which is designated by ab, ex, de:

    a summo cadere,

    Plaut. Mil. 4, 4, 15:

    a mento cadit manus,

    Ov. F. 3, 20:

    aves ab alto,

    Plin. 10, 38, 54, § 112:

    ut cadat (avis) e regione loci,

    Lucr. 6, 824:

    ex arbore,

    Plin. 17, 20, 34, § 148; Dig. 50, 16, 30, § 4; 18, 1, 80, § 2:

    cecidisse de equo dicitur,

    Cic. Clu. 62, 175:

    cadere de equo,

    Plaut. Mil. 3, 1, 125 (for which Cæsar, Nepos, and Pliny employ decidere):

    de manibus arma cecidissent,

    Cic. Phil. 14, 7, 21; cf.:

    de manibus civium delapsa arma ipsa ceciderunt,

    id. Off. 1, 22, 77:

    cadunt altis de montibus umbrae,

    Verg. E. 1, 84:

    de caelo,

    Lucr. 5, 791; Ov. M. 2, 322:

    de matre (i. e. nasci),

    Claud. in Rufin. 1, 92.—With per:

    per inane profundum,

    Lucr. 2, 222:

    per aquas,

    id. 2, 230:

    per salebras altaque saxa,

    Mart. 11, 91; cf.:

    imbre per indignas usque cadente genas,

    Ov. Tr. 1, 3, 18.—With the adverb altius: altius atque cadant summotis nubibus imbres, and poured forth from a greater height, etc., Verg. E. 6, 38.—And absol.:

    folia nunc cadunt,

    Plaut. Men. 2, 3, 24; Ter. Ad. 1, 1, 12; Lucr. 6, 297:

    ut pluere in multis regionibus et cadere imbres,

    id. 6, 415:

    cadens nix,

    id. 3, 21; 3, 402:

    velut si prolapsus cecidisset,

    Liv. 1, 56, 12: quaeque ita concus [p. 259] sa est, ut jam casura putetur, Ov. P. 2, 3, 59:

    cadentem Sustinuisse,

    id. M. 8, 148:

    saepius, of epileptics,

    Plin. Val. 12, 58:

    casuri, si leviter excutiantur, flosculi,

    Quint. 12, 10, 73.—
    2.
    Esp.
    a.
    Of heavenly bodies, to decline, set (opp. orior), Ov. F. 1, 295:

    oceani finem juxta solemque cadentem,

    Verg. A. 4, 480; 8, 59; Tac. G. 45:

    soli subjecta cadenti arva,

    Avien. Descr. Orb. 273; cf. Tac. Agr. 12:

    quā (nocte) tristis Orion cadit,

    Hor. Epod. 10, 10:

    Arcturus cadens,

    id. C. 3, 1, 27.—
    b.
    To separate from something by falling, to fall off or away, fall out, to drop off, be shed, etc.:

    nam tum dentes mihi cadebant primulum,

    Plaut. Men. 5, 9, 57:

    dentes cadere imperat aetas,

    Lucr. 5, 671; Sen. Ep. 12, 3; 83, 3:

    pueri qui primus ceciderit dens,

    Plin. 28, 4, 9, § 41:

    barba,

    Verg. E. 1, 29:

    quam multa in silvis autumni frigore primo Lapsa cadunt folia,

    id. A. 6, 310; cf. Cat. 11, 22; Hor. A. P. 61:

    lanigeris gregibus Sponte suā lanae cadunt,

    Ov. M. 7, 541:

    saetae,

    id. ib. 14, 303:

    quadrupedibus pilum cadere,

    Plin. 11, 39, 94, § 231:

    poma,

    Ov. M. 7, 586:

    cecidere manu quas legerat, herbae,

    id. ib. 14, 350:

    elapsae manibus cecidere tabellae,

    id. ib. 9, 571:

    et colus et fusus digitis cecidere remissis,

    id. ib. 4, 229.—
    c.
    Of a stream, to fall, empty itself:

    amnis Aretho cadit in sinum maris,

    Liv. 38, 4, 3; 38, 13, 6; 44, 31, 4:

    flumina in pontum cadent,

    Sen. Med. 406:

    flumina in Hebrum cadentia,

    Plin. 4, 11, 18, § 50:

    tandem in alterum amnem cadit,

    Curt. 6, 4, 6.—
    d.
    Of dice, to be thrown or cast; to turn up:

    illud, quod cecidit forte,

    Ter. Ad. 4, 7, 23 sq.; Liv. 2, 12, 16.—
    e.
    Alicui (alicujus) ad pedes, to fall at one ' s feet in supplication, etc. (post-class. for abicio, proicio), Sen. Contr. 1, 1, 19; Eutr. 4, 7; Aug. Serm. 143, 4; Vulg. Joan. 11, 32 al.—
    f.
    Super collum allcujus, to embrace (late Lat.), Vulg. Luc. 15, 20.—
    B.
    In a more restricted sense.
    1.
    To fall, to fall down, drop, fall to, be precipitated, etc.; to sink down, to sink, settle (the usual class. signif. in prose and poetry):

    cadere in plano,

    Ov. Tr. 3, 4, 17 sq.:

    deorsum,

    Plaut. Rud. 1, 2, 89:

    uspiam,

    Ter. Ad. 1, 1, 12:

    Brutus, velut si prolapsus cecidisset,

    Liv. 1, 56, 12; cf. id. 5, 21, 16; 1, 58, 12:

    dum timent, ne aliquando cadant, semper jacent,

    Quint. 8, 5, 32:

    sinistrā manu sinum ad ima crura deduxit (Caesar), quo honestius caderet,

    Suet. Caes. 82:

    cadere supinus,

    id. Aug. 43 fin.:

    in pectus pronus,

    Ov. M. 4, 579:

    cadunt toti montes,

    Lucr. 6, 546:

    radicitus exturbata (pinus) prona cadit,

    Cat. 64, 109:

    concussae cadunt urbes,

    Lucr. 5, 1236:

    casura moenia Troum,

    Ov. M. 13, 375; id. H. 13, 71:

    multaque praeterea ceciderunt moenia magnis motibus in terris,

    Lucr. 6, 588: languescunt omnia membra;

    bracchia palpebraeque cadunt,

    their arms and eyelids fall, id. 4, 953; 3, 596; so,

    ceciderunt artus,

    id. 3, 453:

    sed tibi tamen oculi, voltus, verba cecidissent,

    Cic. Dom. 52, 133; cf.:

    oculos vigiliā fatigatos cadentesque in opere detineo,

    Sen. Ep. 8, 1:

    patriae cecidere manus,

    Verg. A. 6, 33:

    cur facunda parum decoro Inter verba cadit lingua silentio?

    Hor. C. 4, 1, 36:

    cecidere illis animique manusque,

    Ov. M. 7, 347; Val. Fl. 1, 300; cf. II. F. infra.—
    2.
    In a pregn. signif. (as in most langg., to fall in battle, to die), to fall so as to be unable to rise, to fall dead, to fall, die (opp. vivere), Prop. 2 (3), 28, 42 (usu. of those who die in battle;

    hence most freq. in the histt.): hostes crebri cadunt,

    Plaut. Am. 1, 1, 79 sq.:

    aut in acie cadendum fuit aut in aliquas insidias incidendum,

    Cic. Fam. 7, 3, 3; Curt. 4, 1, 28; Ov. M. 7, 142:

    ut cum dignitate potius cadamus quam cum ignominiā serviamus,

    Cic. Phil. 3, 14, 35:

    pauci de nostris cadunt,

    Caes. B. G. 1, 15; id. B. C. 3, 53:

    optimus quisque cadere aut sauciari,

    Sall. J. 92, 8; so id. C. 60, 6; id. J. 54, 10; Nep. Paus. 1, 2; id. Thras. 2, 7; id. Dat. 1, 2; 6, 1; 8, 3; Liv. 10, 35, 15 and 19; 21, 7, 10; 23, 21, 7; 29, 14, 8; Tac. G. 33; Hor. Ep. 1, 12, 27; Ov. M. 7, 142:

    per acies,

    Tac. A. 1, 2:

    pro patriā,

    Quint. 2, 15, 29:

    ante diem,

    Verg. A. 4, 620:

    bipenni,

    Ov. M. 12, 611:

    ense,

    Val. Fl. 1, 812.—Not in battle:

    inque pio cadit officio,

    Ov. M. 6, 250.—With abl. of means or instrument:

    suoque Marte (i. e. suā manu) cadunt,

    Ov. M. 3, 123; cf. Tac. A. 3, 42 fin.:

    suā manu cecidit,

    fell by his own hand, id. ib. 15, 71:

    exitu voluntario,

    id. H. 1, 40:

    muliebri fraude cadere,

    id. A. 2, 71: cecidere justā Morte Centauri, cecidit tremendae Flamma Chimaerae, Hor. C. 4, 2, 14 sq.:

    manu femineā,

    Sen. Herc. Oet. 1179:

    femineo Marte,

    Ov. M. 12, 610.—With abl. of agent with ab:

    torqueor, infesto ne vir ab hoste cadat,

    should be slain by, Ov. H. 9, 36; so id. M. 5, 192; Suet. Oth. 5:

    a centurione volneribus adversis tamquam in pugnā,

    Tac. A. 16, 9.—And without ab:

    barbarae postquam cecidere turmae Thessalo victore,

    Hor. C. 2, 4, 9; imitated by Claudian, IV. Cons. Hon. 89; Grat. Cyn. 315.—
    b.
    Of victims, to be slain or offered, to be sacrificed, to fall ( poet.):

    multa tibi ante aras nostrā cadet hostia dextrā,

    Verg. A. 1, 334:

    si tener pleno cadit haedus anno,

    Hor. C. 3, 18, 5; Tib. 1, 1, 23; 4, 1, 15; Ov. M. 7, 162; 13, 615; id. F. 4, 653.—
    3.
    In mal. part., = succumbo, to yield to, Plaut. Pers. 4, 4, 104; Tib. 4, 10, 2; Sen. Contr. 1, 3, 7.—
    4.
    Matre cadens, just born ( poet.), Val. Fl. 1, 355; cf. of the custom of laying the new-born child at the father's feet: tellure cadens. Stat. S. 1, 2, 209; 5, 5, 69.
    II.
    Trop.
    A.
    To come or fall under, to fall, to be subject or exposed to something (more rare than its compound incidere, but class.); constr. usually with sub or in, sometimes with ad:

    sub sensus cadere nostros,

    i. e. to be perceived by the senses, Lucr. 1, 448:

    sub sensum,

    Cic. Inv. 1, 30, 48: in cernendi sensum. id. Tim. 3:

    sub oculos,

    id. Or. 3, 9:

    in conspectum,

    to become visible, id. Tusc. 1, 22, 50:

    sub aurium mensuram,

    id. Or. 20, 67:

    sponte suā (genus humanum) cecidit sub leges artaque jura,

    subjected itself to law and the force of right, Lucr. 5, 1146; so id. 3, 848:

    ad servitia,

    Liv. 1, 40, 3:

    utrorum ad regna,

    Lucr. 3, 836; so,

    sub imperium dicionemque Romanorum,

    Cic. Font. 5, 12 (1, 2):

    in potestatem unius,

    id. Att. 8, 3, 2:

    in cogitationem,

    to suggest itself to the thoughts, id. N. D. 1, 9, 21:

    in hominum disceptationem,

    id. de Or. 2, 2, 5:

    in deliberationem,

    id. Off. 1, 3, 9:

    in offensionem alicujus,

    id. N. D. 1, 30, 85:

    in morbum,

    id. Tusc. 1, 32, 79:

    in suspitionem alicujus,

    Nep. Paus. 2, 6:

    in calumniam,

    Quint. 9, 4, 57:

    abrupte cadere in narrationem,

    id. 4, 1, 79:

    in peccatum,

    Aug. in Psa. 65, 13.—
    B.
    In gen.: in or sub aliquem or aliquid, to belong to any object, to be in accordance with, agree with, refer to, be suitable to, to fit, suit, become (so esp. freq. in philos. and rhet. lang.):

    non cadit in hos mores, non in hunc pudorem, non in hanc vitam, non in hunc hominem ista suspitio,

    Cic. Sull. 27, 75:

    cadit ergo in bonum virum mentiri, emolumenti sui causā?

    id. Off. 3, 20, 81; so id. Cael. 29, 69; id. Har. Resp. 26, 56:

    haec Academica... in personas non cadebant,

    id. Att. 13, 19, 5:

    qui pedes in orationem non cadere quī possunt?

    id. Or. 56, 188:

    neque in unam formam cadunt omnia,

    id. ib. 11, 37; 57, 191; 27, 95; id. de Or. 3, 47, 182; Quint. 3, 7, 6; 4, 2, 37; 4, 2, 93; 6, prooem. § 5; 7, 2, 30 and 31; Plin. 35, 10, 36, § 82:

    heu, cadit in quemquam tantum scelus?

    Verg. E. 9, 17; Cic. Or. 27, 95; 11, 37; Quint. 3, 5, 16; 3, 6, 91; 5, 10, 30; 6, 3, 52; 7, 2, 31; 9, 1, 7;

    9, 3, 92: hoc quoque in rerum naturam cadit, ut, etc.,

    id. 2, 17, 32:

    in iis rebus, quae sub eandem rationem cadunt,

    Cic. Inv. 1, 30, 47; Quint. 8, 3, 56.—
    C.
    To fall upon a definite time (rare):

    considera, ne in alienissimum tempus cadat adventus tuus,

    Cic. Fam. 15, 14, 4:

    in id saeculum Romuli cecidit aetas, cum, etc.,

    id. Rep. 2, 10, 18.—Hence, in mercantile lang., of payments, to fall due: in eam diem cadere ( were due) nummos, qui a Quinto debentur, Cic. Att. 15, 20, 4.—
    D.
    (Acc. to I. 1. e.) Alicui, to fall to one (as by lot), fall to one ' s lot, happen to one, befall; and absol. (for accidere), to happen, come to pass, occur, result, turn out, fall out (esp. in an unexpected manner; cf. accido; very freq. in prose and poetry).
    1.
    Alicui:

    nihil ipsis jure incommodi cadere possit,

    Cic. Quint. 16, 51:

    hoc cecidit mihi peropportune, quod, etc.,

    id. de Or. 2, 4, 15; id. Att. 3, 1:

    insperanti mihi, cecidit, ut, etc.,

    id. de Or. 1, 21, 96; id. Att. 8, 3, 6; id. Mil. 30, 81:

    mihi omnia semper honesta et jucunda ceciderunt,

    id. Q. Fr. 1, 3, 1:

    sunt, quibus ad portas cecidit custodia sorti,

    Verg. G. 4, 165:

    haec aliis maledicta cadant,

    Tib. 1, 6, 85:

    neu tibi pro vano verba benigna cadunt,

    Prop. 1, 10, 24:

    ut illis... voluptas cadat dura inter saepe pericla,

    Hor. S. 1, 2, 40: verba cadentia, uttered at random, id. Ep. 1, 18, 12.—
    2.
    Ab sol., Afran. ap. Charis. p. 195 P.;

    Cic. Leg.2, 13, 33: verebar quorsum id casurum esset,

    how it would turn out, id. Att. 3, 24:

    aliorsum vota ceciderunt,

    Flor. 2, 4, 5:

    cum aliter res cecidisset ac putasses,

    had turned out differently from what was expected, Cic. Fam. 5, 19, 1:

    sane ita cadebat ut vellem,

    id. Att. 3, 7, 1; id. Div. 2, 52, 107; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 12, 3; Cic. Verr. 1, 2, 5; Caes. B. C. 3, 73, Nep. Milt. 2, 5 Dähne:

    cum, quae tum maxime acciderant, casura praemonens, a furioso incepto eos deterreret,

    Liv. 36, 34, 3; 22, 40, 3; 35, 13, 9; 38, 46, 6; Plin. Pan. 31, 1; Tac. A. 2, 80; 6, 8; Suet. Tib. 14 al.; Verg. A. 2, 709:

    ut omnia fortiter fiant, feliciter cadant,

    Sen. Suas. 2, p. 14:

    multa. fortuito in melius casura,

    Tac. A. 2, 77.—With adj.:

    si non omnia caderent secunda,

    Caes. B. C. 3, 73:

    vota cadunt, i.e. rata sunt,

    are fulfilled, realized, Tib. 2, 2, 17 (diff. from Prop. 1, 17, 4; v. under F.).—
    3.
    With in and acc.: nimia illa libertas et populis et privatis in nimiam servitutem cadit (cf. metaballei), Cic. Rep. 1, 44, 68.—Esp.: in (ad) irritum or cassum, to be frustrated, fail, be or remain fruitless:

    omnia in cassum cadunt,

    Plaut. Poen. 1, 2, 147; Lucr. 2, 1166:

    ad irritum cadens spes,

    Liv. 2, 6, 1; so Tac. H. 3, 26:

    in irritum,

    id. A. 15, 39; cf. with irritus, adj.:

    ut irrita promissa ejus caderent,

    Liv. 2, 31, 5:

    haud irritae cecidere minae,

    id. 6, 35, 10.—
    E.
    To fall, to become less (in strength, power, worth, etc.), to decrease, diminish, lessen:

    cadunt vires,

    Lucr. 5, 410:

    mercenarii milites pretia militiae casura in pace aegre ferebant,

    Liv. 34, 36, 7.—More freq. in an extended signif. (acc. to I. B. 2.),
    F. 1.
    In gen.: pellis item cecidit, vestis contempta ferina. declined in value, Lucr. 5, 1417:

    turpius est enim privatim cadere (i. e. fortunis everti) quam publice,

    Cic. Att. 16, 15, 6; so id. Fam. 6, 10, 2:

    atque ea quidem tua laus pariter cum re publicā cecidit,

    id. Off. 2, 13, 45:

    tanta civitas, si cadet,

    id. Har. Resp. 20, 42:

    huc cecidisse Germanici exercitus gloriam, ut, etc.,

    Tac. H. 3, 13:

    non tibi ingredienti fines ira cecidit?

    Liv. 2, 40, 7; Pers. 5, 91:

    amicitia nec debilitari animos aut cadere patitur,

    Cic. Lael. 7, 23:

    animus,

    to fail, Liv. 1, 11, 3; Ov. M. 11, 537; cf. id. ib. 7, 347:

    non debemus ita cadere animis, etc.,

    to lose courage, be disheartened, Cic. Fam. 6, 1, 4:

    tam graviter,

    id. Off. 1, 21, 73; cf. Sen. Ep. 8, 3.—Esp., to fail in speaking:

    magnus orator est... minimeque in lubrico versabitur, et si semel constiterit numquam cadet,

    Cic. Or. 28, 98:

    alte enim cadere non potest,

    id. ib. —So in the lang. of the jurists, causā or formulā, to lose one ' s cause or suit:

    causā cadere,

    Cic. Inv. 2, 19, 57; so id. de Or. 1, 36, 166 sq.; id. Fam. 7, 14, 1; Quint. 7, 3, 17; Luc. 2, 554; Suet. Calig. 39:

    formulā cadere,

    Sen. Ep. 48, 10; Quint. 3, 6, 69.—With in:

    ita quemquam cadere in judicio, ut, etc.,

    Cic. Mur. 28, 58.—Also absol.:

    cadere,

    Tac. H. 4, 6; and:

    criminibus repetundarum,

    id. ib. 1, 77:

    conjurationis crimine,

    id. A. 6, 14:

    ut cecidit Fortuna Phrygum,

    Ov. M. 13, 435:

    omniaque ingrato litore vota cadunt, i. e. irrita sunt,

    remain unfulfilled, unaccomplished, Prop. 1, 17, 4 (diff. from Tib. 2, 2, 17; v. above, D. 2.); cf.:

    at mea nocturno verba cadunt zephyro,

    Prop. 1, 16, 34:

    multa renascentur, quae jam cecidere, cadentque Quae nunc sunt in honore vocabula,

    to fall into disuse, grow out of date, Hor. A. P. 70 —Hence of theatrical representations, to fall through, to fail, be condemned (opp. stare, to win applause;

    the fig. derived from combatants): securus cadat an recto stet fabula talo,

    Hor. Ep. 2, 1, 176.— Impers.. periculum est, ne cadatur, Aug. Don. Persev. 1.—
    2.
    Esp. of the wind (opp. surgo), to abate, subside, die away, etc.:

    cadit Eurus et umida surgunt Nubila,

    Ov. M. 8, 2:

    ventus premente nebulā cecidit,

    Liv. 29, 27, 10:

    cadente jam Euro,

    id. 25, 27, 11:

    venti vis omnis cecidit,

    id. 26, 39, 8:

    ubi primum aquilones ceciderunt,

    id. 36, 43, 11; cf.:

    sic cunctus pelagi cecidit fragor,

    Verg. A. 1, 154:

    ventosi ceciderunt murmuris aurae,

    id. E. 9, 58; id. G. 1, 354 Serv. and Wagn.—
    G.
    Rhet. and gram. t. t. of words, syllables, clauses, etc., to be terminated, end, close:

    verba melius in syllabas longiores cadunt,

    Cic. Or. 57, 194; 67, 223: qua (littera [p. 260] sc. m) nullum Graece verbum cadit, Quint. 12, 10, 31:

    plerique censent cadere tantum numerose oportere terminarique sententiam,

    Cic. Or. 59, 199; so id. Brut. 8, 34:

    apto cadens oratio,

    Quint. 9, 4, 32:

    numerus opportune cadens,

    id. 9, 4, 27:

    ultima syllaba in gravem vel duas graves cadit semper,

    id. 12, 10, 33 Spald.: similiter cadentia = omoioptôta, the ending of words with the same cases or verbal forms, diff. from similiter desinentia = omoioteleuta, similar endings of any kind, Cic. de Or. 3, 54, 206; id. Or. 34, 135; Auct. Her. 4, 20, 28; Quint. 9, 4, 42; cf. id. 9, 4, 18; 9, 3, 78; 9, 3, 79; 1, 7, 23; Aquil. Rom. Figur. §§ 25 and 26.

    Lewis & Short latin dictionary > cado

См. также в других словарях:

  • Carex barbarae — Carex barbarae …   Wikipédia en Français

  • Carex barbarae — Carex barbarae …   Wikipédia en Français

  • Carex barbarae — Saltar a navegación, búsqueda ? Carex barbarae Clasificación científica …   Wikipedia Español

  • Haplochromis barbarae — Taxobox name = Haplochromis barbarae status = EN | status system = IUCN2.3 regnum = Animalia phylum = Chordata classis = Actinopterygii ordo = Perciformes familia = Cichlidae genus = Haplochromis species = H. barbarae binomial = Haplochromis… …   Wikipedia

  • Palinurus barbarae — Taxobox | name = Palinurus barbarae regnum = Animalia phylum = Arthropoda subphylum = Crustacea classis = Malacostraca ordo = Decapoda familia = Palinuridae genus = Palinurus species = P. barbarae binomial = Palinurus barbarae binomial authority …   Wikipedia

  • Sphaeradenia sanctae-barbarae — Taxobox name = Sphaeradenia sanctae barbarae status = NT | status system = IUCN3.1 regnum = Plantae divisio = Magnoliophyta classis = Liliopsida ordo = Pandanales familia = Cyclanthaceae genus = Sphaeradenia species = S. sanctae barbarae binomial …   Wikipedia

  • Strumaria barbarae — Taxobox name = Strumaria barbarae status = LC | status system = IUCN3.1 regnum = Plantae divisio = Magnoliophyta classis = Liliopsida ordo = Asparagales familia = Amaryllidaceae genus = Strumaria species = S. barbarae binomial = Strumaria… …   Wikipedia

  • Haplochromis barbarae —   Haplochromis barbarae Estado de conservación …   Wikipedia Español

  • Passiflora sanctae-barbarae — Taxobox status = VU | status system = IUCN3.1 regnum = Plantae divisio = Magnoliophyta classis = Magnoliopsida ordo = Malpighiales familia = Passifloraceae genus = Passiflora species = P. sanctae barbarae binomial = Passiflora sanctae barbarae… …   Wikipedia

  • Tarphius barbarae —   Tarphius barbarae Clasificación científica Reino …   Wikipedia Español

  • Carex barbarae — kaliforninė viksva statusas T sritis vardynas apibrėžtis Viksvuolinių šeimos augalas (Carex barbarae), paplitęs Šiaurės Amerikoje. Jo stiebai naudojami dirbiniams. atitikmenys: lot. Carex barbarae šaltinis Valstybinės lietuvių kalbos komisijos… …   Lithuanian dictionary (lietuvių žodynas)

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»